Hukukumuzda vefat eden kişinin miras payının tamamını tasarruf etme hakkı yoktur. Türk Medeni Hukuku mirasçıları korumaktadır. Saklı paylı mirasçılar, saklı payları ihlal edilmesi sonucu tenkis davası ile murisin saklı paylarını ihlal eden tasarruflarının iptalini sağlayabilirler.
Saklı Paylı Mirasçılar Ve Saklı Pay Oranları
TMK MADDE 506
Saklı Pay Aşağıdaki Oranlardan İbarettir:
- Altsoy yasal miras payının 1/2’si kadar
- Ana ve babadan her biri için yasal miras payının 1/4’ü kadar
- Sağ kalan eş için,
Altsoy veya ana ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması halinde yasal miras payının tamamı.
Diğer hallerde yasal miras payının 3/4’ü kadar.
Miras Bırakanın Tasarruf Oranının Belirlenmesi
Miras bırakan yukarıda belirttiğimiz kişilerin saklı payları oranlarının dışında kalan terekeyi serbestçe tasarruf edebilirler.
Terekenin Belirlenmesi
Terekenin içinde aktif değerler ve pasif değerler birlikte mevcuttur. Yani bunlar terekeye eklenecek ve çıkarılacak değerlerdir. Bunlar;
| Tereke Aktifleri | – | Cenaze Giderleri Tereke Borçları Tedbir Masrafları Birlikte Yaşayanların Üç Aylık Geçim Giderleri | + | Sağlararası Karşılıksız Kazandırmalar (Denkleştirmeye Tabi Kazandırmalar) (Tenkise Tabi Sağlararası Kazandırmalar) (Hayat Sigortası Satınalım Bedeli) |
Tenkis Hesabı
Türk Medeni Kanunu m.565 tenkise tabi sağlararası kazandırmaları şu şekilde sıralamıştır;
- Mirasbırakanın, mirasçılık sıfatını kaybeden yasal mirasçıya miras payına mahsuben yapmış olduğu sağlararası kazandırmalar, geri verilmemek kaydıyla altsoyuna malvarlığı devri veya borçtan kurtarma yoluyla yaptığı kazandırmalar ya da alışılmışın dışında verilen çeyiz ve kuruluş sermayesi,
- Miras haklarının ölümden önce tasfiyesi maksadıyla yapılan kazandırmalar,
- Mirasbırakanın serbestçe dönme hakkını saklı tutarak yaptığı bağışlamalar ve ölümünden önceki bir yıl içinde âdet üzere verilen hediyeler dışında yapmış olduğu bağışlamalar,
- Mirasbırakanın saklı pay kurallarını etkisiz kılmak amacıyla yaptığı açık olan kazandırmalar.
Bu hesaplama sonucunda miras bırakanın terekesi bulunur ve yukarıda belirttiğimiz saklı pay oranları da terekeden düşüldükten sonra mirasçının tereke üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği miktar ortaya çıkar.
Tenkiste Sıra
Yukarıdaki hesaplamaya göre mirasbırakanın tasarruflarının saklı payları ihlal etmesi halinde tenkis gerçekleştirilecektir. Tenkiste sıra ise Türk Medeni Kanunu m.570’te düzenlenmiştir. Buna göre tenkis;
- İlk olarak ölüme bağlı tasarruflardan, her birinden orantılı olarak
- İkinci olarak sağlararası tasarruflardan, en yeni tarihliden en eskiye doğru
- Üçüncü olarak kamuya yararlı ölüme bağlı tasarruflardan, her birinden orantılı olarak,
- Dördüncü olarak kamuya yararlı sağlararası kazandırmalardan, en yeni tarihliden eskiye doğru
Şeklindeki sırayla, saklı paylı mirasçılar paylarını alana kadar gerçekleştirilecektir.
Tenkis Davasında Hak Düşürücü Süre, Görevli ve Yetkili Mahkeme
Tenkis davasında hak düşürücü süreler özel olarak düzenlenmiştir. Buna göre;
- Mirasçılar saklı paylarının zedelendiğini öğrendikten itibaren bir yıl içinde tenkis davası açmalıdırlar. Aksi halde bu süreden itibaren tenkis davası açma hakları düşecektir.
- Bununla birlikte her halde mirasbırakanın ölümü tarihinden itibaren 10 yıl geçmekle tenkis davası açma hakkı düşecektir.
- Bu davada görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi olmakla birlikte yetkili mahkeme ölen kimsenin son yerleşim yeri mahkemesidir.
Tenkis Davası Harç
Tenkis davasında harç; davaya esas değer yukarıda belirttiğimiz aktif ve pasif giderler hesaplandıktan sonra ortaya çıkan tereke üzerinden belirlenir. Ancak bunu belirlemek her zaman kolay olmayabilir. Çoğu durumda bilirkişilerce hesaplanan terekeden davaya esas değer ortaya çıkar. Bu nedenle tenkis davası ilk açıldığı zaman dava esas değeri düşük olarak gösterilir daha sonra bilirkişilerce hesaplamalar sonucuna göre dava esas değeri arttırılır.
Karaçanta Avukatlık ve Hukuk Bürosu – izmir avukat
Miras hukuku, ağırlıklı olarak çalışma alanlarımız arasındadır. İzmir’de miras davalarına baktığımız ve edindiğimiz tecrübeyi güncel hukuki mevzuatla birleştirerek miras statünüzün / haklarınızın belirlenmesi ile miras davası sırasında en iyi şekilde temsil edilmeniz hususunda gerekli hukuki desteği vermekteyiz. izmir miras avukatı arayışınızda, miras hukuku ile ilgili olarak, internet sitemiz ve avukat@karacanta.av.tr e-posta adreslerimiz üzerinden avukatlarımıza soru yöneltip miras süreci, hukuki statünüz, haklarınız ile miras davası ücret ve masrafları konusunda ücretsiz ön bilgi alabilirsiniz. “tenkis davası” konusunda hukuki destek almak ve avukat arayışlarınızda bizimle iletişime geçebilirsiniz.